Նորություններ » 8 սկզբունք համաշխարհային տնտեսության համար

8 սկզբունք համաշխարհային տնտեսության համար

03.03.2017 | 12:49

Բրեկզիտի օգտին քվեարկությունը և Դոնալդ Թրամփի ընտրությունը արտահայտեցին զարգացող երկրների քաղաքացիների դժգոհությունը գլոբալացումից: Նրանք մեղադրում են գլոբալացմանը մեկ տեղում մեխված եկամուտների, գործազրկության աճի և առավել մեծացող անորոշության համար: Զարգացող երկրների քաղաքացիները արտահայտում են այդ երկրները ավելի երկար: Թեպետ գլոբալացումը ոչ քիչ առավելություններ է տվել զարգացող աշխարհին, շատերի սրտով չէին գլոբալացման հիմքում գտնվող նեոլիբերալ տնտեսությունը, անարգել ազատականացումը և սեփականաշնորհումը, մակրոտնտեսական քաղաքականությունը, որ առաջին տեղում դնում է ինֆլյացիայի հետ պայքարը, այլ ոչ թե զբաղվածությունը և աճը: Ժամանակն է՝ վերանայել ընդհանուր տնտեսական իմաստնությունը:

Զարգացման ոլորտում միջազգային համագործակցության շվեդական գործակալությունը առաջարկել է մտածել այդ թեմայով ամբողջ աշխարհում 13 տնտեսագետների (նաև այս հրապարակման հեղինակներին): Մենք եզրակացրինք, որ ազգային բյուջեի բալանսի պահպանումը և ինֆլյացիայի վերահսկողությունը՝ միաժամանակ շուկային թողնելով մնացածն անելու հնարավորությունը, չեն կարող կայուն տնտեսական աճի երաշխիք լինել: Մենք առանձնացրել ենք 8 գլխավոր սկզբունքներ, որոնցով պետք է ղեկավարվի քաղաքականությունը զարգացման ոլորտում:

Տնտեսական աճը միջոց է, ոչ թե նպատակ
1. Տնտեսական աճը պետք է դիտարկել որպես միջոց, այլ ոչ թե նպատակ: Աճը կարևոր է նախ և առաջ, որովհետև տալիս է մարդուն բարեկեցության համար անհրաժեշտ ռեսուրսները՝ զբաղվածություն, կայուն սպառում, բնակարան, առողջապահություն, կրթություն և անվտանգություն:
2. Տնտեսական քաղաքականությունը պետք է նպատաուղղվի ինկլյուզիվ զարգացմանը: Սպասելու փոխարեն, որ զարգացման ալիքը բոլորին օգուտներ կբերի, ղեկավարությունը պետք է ապահովի բոլոր խմբերի ներգրավվածությունը այդ գործընթացում: Պետք է ակտիվ պայքար գործազրկության և առողջապահության ու կրթության անբավարար մատչելիության դեմ, որոնց պատճառով այդքան դժվարանում է բնակչության սակավ ապահով խավերի կյանքը:
3. Բնապահպանությունը չի կարող օպցիոնալ լինել: Ազգային մակարդակում աճը շրջակա միջավայրի համար վնասով՝ չի կարելի համարել կայուն: Կարևոր է, որ կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարը և ադապտացիոն քաղաքականությունը չհամարվեն երկրորդական ուղղություն:
4. Պետք է հավասարակշռություն գտնել շուկայի, պետության և հանրության միջև: Շուկաները կանոնակարգման կարիք ունեն ռեսուրսների արդյունավետ հատկացման համար, հակառակ դեպքում նրանք լուրջ վնաս են տալիս, ինչպես 2008-ի ֆինանսական ճգնաժամը և անհավասարության վերելքը: Պետությունը պետք է այդ արդյունավետության կանոնակարգման համար: Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտները պետք են պետության արդյունավետ և արդարացի աշխատանքի համար:
Առավել արդյունավետ վերաբաշխում
5. Բյուջեի հավասարակշռությունը իդեալականացվել է: Պետք է դիտարկել բյուջետային հավասարակշռությունը և արտաքին հավասարակշռությունը իբրև սահմանափակումներ միջնաժամկետ հեռանկարում այնպես, որ բյուջետային խթանումը ուժ տա թուլացած տնտեսությանը և երկարաժամկետ աճի հիմք դառնա: Գլխավորն է հասնել նրան, որ պետական պարտքը և ինֆլյացիայի ճնշումը բարենպաստ տարիներին վերահսկվեն:
6. Տեխնոլոգիական վերջին նվաճումները փոխել են աշխատուժի վիճակը և մեծացրել են կապիտալի մասնաբաժինը եկամուտներում, որ հանգեցրել է անհավասարության մեծացմանը: «Աշխատուժն ընդդեմ կապիտալի» պրոբլեմը հաճախ համարվել է «աշխատուժն ընդդեմ աշխատուժի» պրոբլեմ, որի շրջանակներում զարգացող երկրները զարգացած երկրների աշխատատեղերը վերցնում են իրենց, որը պրոտեկցիոնիզմին է նպաստում: Ավելի շուտ պետք է հասնել եկամուտների ավելի լավ վերաբաշխման ու հավասարության, մասնավորապես՝ աշխատողների բանակցային դիրքերի ուժեղացման ճանապարհով:
7. Սոցիալական նորմերն ու արժեքներն արտացոլվում են տնտեսական ցուցանիշներում: Տնտեսությունն ավելի լավ է աշխատում վստահության դեպքում: Սոցիալական նորմերը կարող են օգնել կոռուպցիայի դեմ պայքարել և արդարացի պրակտիկա հաստատել: Քաղաքացիական հասարակութունը և կառավարությունը պետք է ղեկավարվեն այդ արժեքներով:
Հին տնտեսական միտքը
8. Միջազգային հանրությունը ևս ունի կարևոր դեր: Միջազգային ուժերը և ոմանց ազգային քաղաքականությունն անդրադառնում են մյուսների քաղաքական հնարավորությունների վրա (տարադրամային քաղաքականություն, միգրացիոն սահմանափակումներ, առևտրային քաղաքականություն): Այս քաղաքականության արտաքին հետևանքները հաղթահարել կարող են միայն միջազգային ինստիտուտները, որոնց արդյունավետ և արդարացի աշխատանքն ապահովելու համար զարգացող երկրները պետք է ավելի շատ ձայներ ունենան այնտեղ: Տնտեսական մտքի այդքան դժվարություններ ստեղծած հին մոտեցումները պետք է անհետանան: Անցյալի փորձը և տնտեսական մտածողության առաջընթացը բավականաչափ տեղեկություններ են փոխանցում՝ ինչն է աշխատում, ինչը՝ ոչ: Այդ գիտելիքերը պետք է լինեն զարգացման նոր մոտեցման կենտրոնում, որի կարիքն ունի աշխարհը:
Le Monde
Կաուշիկ ԲԱՍՈՒ, Ֆրանսուա ԲՈՒՐԳԻՆԻՈՆ, Ջաստին ԻՖՈՒ ԼԻՆ, Ջոզեֆ ՍՏԻԳԼԻՑ

Հ.Գ. Աժ ընտրություններից առաջ քաղաքական ուժերը ներկայացնում են իրենց ծրագրերը, որոնց առանցքը տնտեսականն է: Բնականաբար՝ իբրև նախընտրական ծրագիր ընտրություններում առավել թվով ձայներ ստանալու համար հիմք է դառնում սոցիալական պոպուլիզմը, բայց ռեալ տնտեսական քաղաքականության մեջ պոպուլիզմը վերջին կռվանն է, որից նույնիսկ կառչել չարժի՝ իր խախուտության պատճառով: Ինչպես աշխարհում, Հայաստանում նույնպես տնտեսական միտքը պետք է հրաժեշտ տա անցյալի նվաճումներին ու մտածի իրավիճակից դուրս գալու ոչ ստանդարտ ելքերի մասին: Կաղապարված մտածողությունը տալիս է կաղապարված տարբերակների կաղապարված ընտրություն, իսկ ելքը լինում է միակը:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 2057